Για κάποιους είναι εύκολο, φυσικό. Σαν να έχουν ένα ιδιαίτερο ταλέντο στο να συγκεντρώνονται σε ό,τι έχουν αποφασίσει να κάνουν εκείνη τη στιγμή και για όσο χρειαστεί. «Μπαίνουν» στη δραστηριότητα, απομονώνονται πλήρως από οτιδήποτε άλλο και, όσο ασχολούνται με αυτήν, δύσκολα κάτι θα τους αποσπάσει την προσοχή. Και ακόμα και αν αυτό συμβεί, εύκολα θα επιστρέψουν στη δραστηριότητα και θα «βουτήξουν» πάλι πλήρως.
Για τους υπόλοιπους, ίσως τους περισσότερους από εμάς, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Συχνά είναι πολύ δύσκολο έως και αδύνατο! Αναλόγως και με το τι πρέπει να κάνουμε, με τις συνθήκες, αλλά και με την ψυχοσωματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε.
Αν αυτό που πρέπει να γίνει δεν θέλουμε να το κάνουμε, η προσπάθεια ή ακόμα και μόνο η σκέψη να το κάνουμε μας στρεσάρει και μας οδηγεί εύκολα σε αποφυγή και αναβολή. Π.χ. αν θέλω να ετοιμάσω ένα κείμενο για τη δουλειά μου άμεσα, αλλά δεν θέλω με τίποτα να το κάνω, η εσωτερική μου αντίδραση προκαλεί στρες.
Αν οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές ή βοηθητικές, και αυτό πάλι μας στρεσάρει και δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε εύκολα, ή και καθόλου. Π.χ. θέλω να μελετήσω ένα μάθημα διότι πρέπει να δώσω εξετάσεις, αλλά γύρω μου γίνεται φασαρία και ζορίζομαι.
Αν, τη στιγμή που θέλουμε να ξεκινήσουμε μία δραστηριότητα, είμαστε ήδη σε κατάσταση στρες, για οποιονδήποτε λόγο, διότι κάτι μας πιέζει, διότι βιώνουμε μία κατάσταση που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε εύκολα, διότι κάτι μας ζορίζει συναισθηματικά, τότε η συγκέντρωση στη δραστηριότητα γίνεται πιο δύσκολη, έως και αδύνατη. Π.χ. πριν από λίγο είχα έναν άσχημο τσακωμό με το παιδί μου, και τώρα που πρέπει να ετοιμάσω μία παρουσίαση για τη δουλειά μου αύριο είμαι ακόμα αναστατωμένος δεν μπορώ να συγκεντρωθώ σε αυτήν.
Αν αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι άσχετο με αυτό που μας στρεσάρει, ιδίως όταν το δεύτερο είναι σημαντικό, ένας εσωτερικός μηχανισμός μάς αποτρέπει από το να το κάνουμε διότι προτεραιότητα έχει να αντιμετωπίσουμε, να λύσουμε αυτό που μας στρεσάρει! Και έτσι δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε αυτό που θέλουμε συνειδητά. Για παράδειγμα, με στρεσάρει αυτές τις μέρες ένα οικονομικό πρόβλημα και την ώρα που προσπαθώ να συγκεντρωθώ στο να διασκεδάσω με τα παιδιά μου δεν είμαι καλά, δυσκολεύομαι πολύ και πιθανώς έρχεται και στη σκέψη μου το πρόβλημα.
Αν, αντίθετα, αυτό που θέλουμε να κάνουμε έχει σχέση με αυτό που μας στρεσάρει, τυχόν δυσκολία, ανησυχία, άγχος για την έκβαση μπορεί να μας στρεσάρει ακόμα περισσότερο και να μας δημιουργήσει δυσκολία συγκέντρωσης και τάση αποφυγής. Για παράδειγμα, έχω το οικονομικό πρόβλημα που με στρεσάρει και την ώρα που προσπαθώ να σκεφτώ λύσεις ή ετοιμάζομαι να μιλήσω με έναν υποψήφιο πελάτη για να κλείσω μία δουλειά που θα με βοηθήσει οικονομικά, φοβάμαι τυχόν αποτυχία και στρεσάρομαι ακόμα περισσότερο. Οπότε αναβάλλω το τηλεφώνημα ξανά και ξανά!
Η δυσκολία συγκέντρωσης συχνά συνδυάζεται με μία τάση να στραφεί η προσοχή, η επιθυμία και η δράση σε κάτι πιο ανώδυνο, πιο ευχάριστο, λιγότερο στρεσογόνο, ή και πιο ασφαλές. Όταν προσφέρεται τέτοια εναλλακτική απασχόληση, που είναι πολύ εύκολο στην εποχή μας π.χ. με τα «έξυπνα κινητά», τις άπειρες εφαρμογές τους, τα παιχνίδια, το Διαδίκτυο, είναι ακόμα πιο δύσκολο να συγκεντρωθούμε στην δραστηριότητα που πρέπει!
Σε κάθε περίπτωση που η συγκέντρωση δεν είναι εύκολη λόγω στρες, μία άμεση, επιτόπου μείωση του στρες μπορεί να είναι το κλειδί για να μπορέσουμε να συγκεντρωθούμε και να ξεκινήσουμε, ή να συνεχίσουμε και να αφιερωθούμε εντελώς στη δραστηριότητα. Και εδώ έχουμε στη διάθεσή μας διάφορα εργαλεία αντι-στρες, όπως σωματικές ασκήσεις και πρακτικές, τεχνικές αναπνοών, τεχνικές οραματισμού κ.ά. Και έχουμε και το εξαιρετικό EFT (Τεχνικές Συναισθηματικής Απελευθέρωσης), και πιο συγκεκριμένα τη βασική απλή τεχνική του με τα κτυπηματάκια (EFT Tapping), με λόγια ή χωρίς, αλλά και κάποιες παραλλαγές αυτής, όπως την Τεχνική Γρήγορης Χαλάρωσης με κτυπηματάκια.
Τη στιγμή ακριβώς που δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε σε αυτό που πρέπει να κάνουμε, μπορούμε για ένα έως τρία λεπτά περίπου να κάνουμε την άσκηση που θα μειώσει το στρες έστω και λίγο, αρκετά όμως για να ξεμπλοκάρουμε. Μάλιστα, η συγκεκριμένη τεχνική του EFT προκαλεί, όπως έχει αποδειχθεί σε κλινικές δοκιμές και πειράματα, άμεση μείωση διέγερσης της εγκεφαλικής αμυγδαλής («κέντρο συναγερμού» του εγκεφάλου και βασικό εξάρτημα στο μηχανισμό του στρες) και έχει ηρεμιστική επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Αλλά επιδρά άμεσα ακόμα και στην έκφραση γονιδίων που σχετίζονται με το στρες!
Η πρακτική αυτή λειτουργεί εξαιρετικά ακριβώς διότι δεν εμπλέκει καθόλου κάποια προσπάθεια, είτε διαχείρισης των σκέψεων, είτε επιμονής, είτε ζορίσματος, που θα απλώς θα αύξανε το στρες. Δεν χρησιμοποιεί κάποια θετική σκέψη ή αναπλαισίωση, ή κάποια πρακτική «δύναμης της θέλησης» που συχνά είτε δεν λειτουργούν, είτε προσθέτουν πίεση. Η τεχνική του EFT επιδρά απευθείας στο ενεργειακό μας σύστημα και στο μηχανισμό του στρες από την «πίσω πόρτα», μέσω του μεταιχμιακού συστήματος του εγκεφάλου μας και του σώματος.
Τη στιγμή λοιπόν που δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε, έχουμε τον τρόπο να καταλαγιάσουμε προσωρινά την αντίδραση του στρες ώστε να προχωρήσουμε στη δραστηριότητα που έχουμε μπροστά μας. Μία τέτοια πολύ γρήγορη παρέμβαση μπορεί να μην «θεραπεύσει» το στρες και τις αιτίες που το προκαλούν, όμως κάνει αυτό που χρειαζόμαστε εκείνη τη στιγμή. Και με τρόπο υγιή και χωρίς άλλες παρενέργειες (αν οι τεχνικές που χρησιμοποιούμε, όπως το EFT, είναι αβλαβείς). Βεβαίως, αν το στρες οφείλεται σε παράγοντες άσχετους με τη δραστηριότητα κάποια στιγμή θα επανέλθει και αυτό μπορεί να χρειάζεται μία εκτενέστερη διαχείριση, παρέμβαση ή θεραπεία.
Copyright 2023 Υπάτιος Βαρελάς
(Το άρθρο αυτό θα το βρείτε και στη σελίδα https://eft.gr/resources/arthra/diskolia-sigkentrosis-stress-eft.html. Περισσότερα για το EFT, δωρεάν πληροφορίες και τρόπους εκμάθησης και εκπαίδευσης στο eft.gr)