Πώς μπορούμε να αποκτήσουμε ή να επιτύχουμε αυτό που θέλουμε; Πώς να πιάσουμε στόχους όπως μία θέση εργασίας, μία επιτυχία σε νέα επιχειρηματική δραστηριότητα, μία καλή συντροφική σχέση, την απόκτηση ενός συγκεκριμένου ποσού χρημάτων ή ενός σημαντικού υλικού αγαθού όπως σπίτι ή αυτοκίνητο, η αποκατάσταση της σωματικής ή ψυχικής υγείας μας, οτιδήποτε θέλουμε ή χρειαζόμαστε για να γίνει η ζωή μας καλύτερη;
Στόχος δεν είναι απλώς μία επιθυμία, ένα όραμα, ένας πόθος, μια λαχτάρα για κάτι, αλλά κάτι που έχουμε αποφασίσει να επιτύχουμε ή να αποκτήσουμε. Και όσο σημαντική είναι η απόφαση, η δέσμευση, άλλο τόσο και ίσως περισσότερο σημαντική είναι η προετοιμασία και η δράση που θα κάνει την επιθυμία πραγματικότητα!
Πρώτα θα πρέπει να έχουμε μία καλή ιδέα και εικόνα για το στόχο. Κατάλληλες ερωτήσεις για αυτό είναι: Τι θέλω πραγματικά; Πόσο ξεκάθαρο είναι αυτό που θέλω; Πώς θα ξέρω ότι τα κατάφερα, ότι το πέτυχα; Τι σημαντικό θα μου δώσει παραπάνω που δεν έχω τώρα;
Για παράδειγμα, έστω ότι θέλω να αποκτήσω ένα ωραίο σπίτι. Τι είδους σπίτι θέλω και τι είδους δεν θέλω; Τι προδιαγραφές βάζω; Περιοχή, χώρους, συνολικό μέγεθος, αν θα έχει κήπο, αριθμό δωματίων κ.λπ. Πόσο θα μου κοστίσει, έστω σε ένα εύρος τιμών; Τι θέλω να έχει οπωσδήποτε; Τι δεν θέλω να έχει σε καμία περίπτωση;
Αν ο στόχος δεν είναι υλικός, ίσως χρειάζεται περισσότερη σκέψη για να τον κάνουμε συγκεκριμένο. Για παράδειγμα, έστω ότι θέλω μία συντροφική σχέση που τώρα δεν έχω. Τι ακριβώς θέλω και τι δεν θέλω να έχει και να είναι αυτή η σχέση; Ποια είναι τα ελάχιστα χαρακτηριστικά του ατόμου που θα ήθελα οπωσδήποτε; Ποια είναι τα επιθυμητά που μπορώ όμως να ζήσω και χωρίς αυτά; Τι είδους σχέση θέλω να έχω ιδανικά με αυτό το άτομο; Τι περιμένω να μου προσφέρει αυτή η σχέση; Πώς θα ξέρω αν αυτή η σχέση με ικανοποιεί, όταν θα την έχω; Τι δεν μπορώ να ανεχτώ με τίποτα και με απωθεί;
Ας έχουμε κατά νου ότι, όπως έχουν δείξει πειράματα και μελέτες της ψυχολογίας, συνήθως υπερεκτιμούμε τα θετικά συναισθήματα που θα νιώσουμε για ένα επίτευγμα, περιμένουμε δηλαδή πολύ μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση και μεγαλύτερη χρονική διάρκεια των θετικών συναισθημάτων από αυτήν που πραγματικά θα βιώσουμε! Για να μην το διαπιστώσουμε αυτό αφού θα έχουμε ξοδέψει ήδη πολύ χρόνο και προσπάθεια για να φτάσουμε στο τέρμα, ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε από τώρα όσο καλύτερα γίνεται τις θετικές επιδράσεις στη ζωή μας από την επίτευξη του στόχου και να μειώσουμε με τη λογική μας το μέγεθος των επιδράσεων. Έτσι θα έχουμε μία πιο αντικειμενική ιδέα.
Αφού ξεκαθαρίσουμε τι πραγματικά θέλουμε, γιατί και πόσο το θέλουμε, μετά πάμε στο ΠΩΣ θα το επιτύχουμε. Σε αυτό μας κατευθύνει μία βασική ιδέα: ότι υπάρχουν παράγοντες υποστηρικτικοί και παράγοντες αποτρεπτικοί, δηλαδή βοήθειες και εμπόδια.
Κατάλληλες ερωτήσεις για να ξεκαθαρίσω τι θα με διευκολύνει είναι: Τι θα με βοηθήσει; Τι έχω ήδη που μπορώ να χρησιμοποιήσω για να επιτύχω το στόχο; Τι μπορώ να κάνω ήδη από τώρα; Τι μπορούν να κάνουν άλλοι για να με βοηθήσουν; Τι περιμένω να συμβεί στο μέλλον που θα με βοηθήσει;
Για παράδειγμα, αν ο στόχος είναι η απόκτηση σπιτιού, ίσως έχω ήδη ένα χρηματικό ποσό στην άκρη για αυτό, ίσως έχω μία σταθερή εργασία ή πηγές εσόδων που μου επιτρέπουν να αποταμιεύω τακτικά ένα χρηματικό ποσό για την αγορά, ίσως ο/η σύζυγος μπορεί να συμμετέχει στο κόστος αγοράς καθώς έχει ήδη ένα ποσό διαθέσιμο ή μπορεί να πουλήσει κάποιο περιουσιακό στοιχείο που έχει, ίσως έχω ήδη ένα φίλο ή γνωστό μεσίτη που μπορεί να με βοηθήσει στο ψάξιμο, ίσως περιμένω να λάβω κάποια χρήματα που μου χρωστούν ή κάποια αποζημίωση, κ.ο.κ.
Οι κατάλληλες ερωτήσεις για να ξεκαθαρίσω τι μπορεί να με εμποδίσει είναι: Τι με αποτρέπει; Τι με δυσκολεύει ή μπορεί να με δυσκολέψει στο μέλλον; Τι φοβάμαι; Τι δεν μπορώ να κάνω; Τι μπορεί να πάει στραβά; Τι θα χρειαστεί να χάσω ή να θυσιάσω για το στόχο μου και κατά πόσο πραγματικά θα το αντέξω; Τυχόν αποτυχία να επιτύχω το στόχο πόσο θα μου κοστίσει οικονομικά και ψυχολογικά; Θα το αντέξω;
Για παράδειγμα, στη διαδικασία απόκτησης σπιτιού, ίσως να μην έχω αυτή τη στιγμή πηγές εσόδων, ίσως να έχω χρέη που πρέπει να τακτοποιηθούν για να μπορέσω να λάβω τραπεζικό δάνειο για την αγορά, ίσως να έχω κάποιο σοβαρό θέμα υγείας που μπορεί να με εμποδίσει να εργαστώ ή μπορεί να μου κοστίσει πολύ σε θεραπείες στο μέλλον (και να ξοδέψω εκεί τα χρήματα που έχω ή θα έχω, αντί για την αγορά του σπιτιού), κ.λπ.
Κατά την προετοιμασία καλό είναι να σκεφτόμαστε και τους άλλους γύρω μας που μπορεί να επηρεάζονται, ιδίως αρνητικά, τόσο στην προσπάθεια επίτευξης όσο και μετά την επιτυχία ή αποτυχία επίτευξης του στόχου.
Για παράδειγμα, στο στόχο απόκτησης σπιτιού, κατά πόσο η προσπάθειά μου να εξοικονομώ αρκετά χρήματα ή να αποπληρώνω μία μεγάλη δόση δανείου για αυτό τα επόμενα (πολλά) χρόνια μπορεί να βλάψει την ποιότητα ζωής της οικογένειάς μου; Αξίζει αυτή η θυσία και οι στερήσεις; Και αν έχω πάρει δάνειο και αποτύχω να το εξοφλήσω ποιες θα είναι οι συνέπειες για την οικογένειά μου; Θα τις αντέξουν;
Πολλά από τα εμπόδια που φανταζόμαστε για το στόχο μας είναι σε μεγάλο βαθμό συναισθηματικά και λιγότερο λογικά. Για παράδειγμα, η ιδέα ότι ένα ωραίο μεγάλο σπίτι είναι πολύ ακριβό για τα οικονομικά δεδομένα μου είναι λογική στο βαθμό που αναφέρεται στο παρόν και μόνο, τώρα που πραγματικά δεν έχω το απαιτούμενο ποσό χρημάτων. Είναι πραγματικά δυνατό να το έχω στο μέλλον, ίσως όχι εύκολο, ίσως όχι πολύ πιθανό αλλά σίγουρα όχι αδύνατο! Όμως εμπειρίες αποτυχίας από το παρελθόν μου (δικές μου ή από το περιβάλλον μου), περιοριστικές πεποιθήσεις και έλλειψη εμπειριών που θα μου έδειχναν ότι αυτό είναι δυνατόν, με οδηγούν συναισθηματικά στην ισχυρή ιδέα ότι δεν θα μπορούσα να έχω ποτέ αυτό το ωραίο και ακριβό σπίτι που θέλω. Αυτό περιορίζει το στόχο, αποτρέπει και δυσκολεύει την προσπάθεια.
Εδώ μπορούν να εφαρμοστούν ειδικές τεχνικές, όπως το EFT (Τεχνικές Συναισθηματικής Απελευθέρωσης) που επιτρέπουν το συναισθηματικό ξεμπλοκάρισμα ώστε να σκεφτούμε λιγότερο αρνητικά και πιο ψύχραιμα, οπότε είναι και πιο εύκολο να ξεκαθαρίσουμε και να θέσουμε στόχους ακόμα και μέχρι πρόσφατα «αδύνατους».
Τελικό στάδιο της προετοιμασίας είναι η επιβεβαίωση της απόφασης και της δέσμευσης για το στόχο. Είναι εφικτός ο στόχος, έστω με κάποιες πιθανότητες; Πόσο εξαρτάται από τη δική μου προσπάθεια; Αξίζει να προχωρήσω;
Στην πορεία επίτευξης του στόχου, που μπορεί να είναι από μερικές ημέρες μέχρι πολλά χρόνια, είναι σημαντικό να αξιολογούμε τακτικά πόσο κοντά ή μακριά είμαστε από αυτόν και να προσαρμόζουμε τις δράσεις μας και, αν χρειαστεί, ακόμα και το στόχο. Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει όλα όσα θα συμβούν στην πορεία, θα προκύψουν και άλλες βοήθειες και εμπόδια και θα χρειαστεί να προσαρμοστούμε κατά περίπτωση. Φροντίζουμε να εκμεταλλευόμαστε άμεσα όλες τις βοήθειες και να ξεπερνάμε το γρηγορότερο τα εμπόδια!
Για παράδειγμα, αν στο μέλλον καταφέρω να έχω μία νέα πηγή εσόδων ή μία πιο καλά αμειβόμενη θέση εργασίας, μπορώ να επιταχύνω την απόκτηση του σπιτιού που θέλω. Αντίθετα, αν μείνω άνεργος ή έχω μία οικονομική ατυχία, μπορεί να καθυστερήσει η απόκτηση του σπιτιού ή ακόμα και να αναπροσαρμόσω τις απαιτήσεις μου για αυτό, στοχεύοντας σε ένα φθηνότερο σπίτι ή σε μεταγενέστερη απόκτηση. Το σημαντικό είναι η επίγνωση, η διαχείριση και η προσαρμογή.
Στη διαδικασία σχηματοποίησης και επίτευξης ενός στόχου, ιδίως σημαντικού, μπορεί να είναι πολύτιμη η συνδρομή ενός Προπονητή Ζωής (Life Coach), ιδίως μάλιστα όταν αυτός διαθέτει κατάλληλα εργαλεία επίλυσης νοητικών και συναισθηματικών αυτοπεριορισμών. Ξεκινήστε και καλή επιτυχία!
Copyright 2018 Υπάτιος Βαρελάς
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Plan-be